Takograf cihazı, sürücünün çalışma sürelerini hesaplama ve kaydetmenin yanında, takıldığı aracın hızını ve katedilen mesafesini de ölçer ve Can hattı üzerinden ağ üzerindeki diğer kontrol üniteleri ile paylaşır. ADAS sistemleri, fren, ABS, EBS, Şanzıman ve motor beyni (MCU,ECU) gibi sistemlerin doğru şekilde çalışabilmeleri için, doğru hız bilgisine ihtiyaçları vardır.
Takografta hız kayıtları
Takografın kaydettiği hız bilgileri, AETR sözleşmesi ve takograf cihazları yönetmeliğine göre kaydedilmesi, indirilmesi ve saklanması gereken zorunlu veriler arasında değildir. Ancak kaza nedenlerinin incelenmesi ve sürücü araç sürüş davranışlarının değerlendirilmesinde önemli bilgiler sağlar.
1. Takograf hız kayıtları : Takograflar, son 7 günün detaylı hız kayıtlarını (saniye saniye) kaydeder. 7 günden sonra, en eski hız kayıtlarını silerek, üzerine yeni hız bilgilerini kaydeder.
2. Hız verilerinin saklanması yasal olarak zorunlu değildir: AETR Sözleşmesi ve takograf cihazları yönetmeliklerine göre, hız kayıtlarının indirilmesi ve saklanması zorunlu değildir.
3. Hız verilerini değerlendiriniz: Hız bilgilerini, kaza incelemesi, sürücünün araç kullanım davranışlarının değerlendirilmesi, hız ihlallerinin tespiti amacıyla kullanınız.
Takograf mesafe hesabı ve kaydedilmesi;
Takograf, lastik çevre uzunluğu ve 1000 metrede teker dönüş miktarını ve takograf hafızasına servis tarafından kaydedilen ‘’K’’ katsayısını dikkate alarak mesafeyi hesaplar. K sabiti, her marka ve model araca göre değişir. Bu değer 4.000- 50.000 impuls / km arasında olabilir. K sabiti; 10.000 olarak kabul edelim. Araç hareket halinde iken, sensörden her 10.000 impuls aldığında, 1 km gidildiğini hesaplar.Takograf; kart takıldığında ve çıkarıldığında, ülke plaka kodu girildiğinde ve UTC saatine göre saat; 00:00 da km bilgisini hafızasına kaydeder. Takograf ayrıca, kendi içinde bir saat barındırmaktadır.
Takograf hız hesabı;
Dijital takograf hareket sensörü (KITAS) , aracın hareket bilgisini takografa gönderen bileşendir. Takograf, Hız= Mesafe / zaman formülüne göre de aracın hızı hesaplamaktadır. Hareket sensörü, aracın durduğu ve hareket ettiği bilgisini takografa gönderir. Hareket halinde, sensörün gönderdiği sinyal sayısı ve ne sürede alındığına göre takograf aracın hızını hesaplar. Aracın hızı 2,5 km/sn ulaşınca, sensör hareket bilgisi göndermeye başlar. Hız ölçüm toleransı, takograf muayenesi esnasında ±1 km/s, kullanım sırasında ± 6 km/s tir.
Takograf hareket sensörü KITAS çeşitleri
Takograf mevzuatına göre, aşağıdaki durumlar "hız" ihlali olarak kabul edilir:
Araç için izin verilen yasal hızın aşılması; aracın ölçülen hızının hız sınırlama cihazının ayar değerini, 60 saniyeden fazla bir süre olarak aşması durumudur. Hız sınırlandırıcı ayar değeri; yük taşıtları için 90 km/s, yolcu taşımaya yönelik araçlar için 100 km/s'dir. Bu değerler; Karayolları trafik yönetmeliğinde yük taşıma araçlar için 99 km/h, otobüsler için 110 km/h olarak belirtilmiştir. Ancak, bu durum, başta araç tip onay yönetmeliği olmak üzere, mevzuata uygun değildir.
Takograf hız göstergesi
Takograf ekranında, aracın hızını ve toplam yaptığı km’sini göstermektedir. Takograf takılı her araçta ayrıca bir hız göstergesi ve bir kilometre sayacı da bulunmaktadır. Bu göstergelere, hız ve km bilgisini takograf göndermektedir. Bazı marka ve modellerde, takograftan bağımsız olarak bir hız sensörü de olabilmektedir.
Takografta "hız" ihlali
Hız ihlali, hız sınırı her aşıldığında meydana gelir.
Bir ihlalden, takograf tarafından tespit edilen ve manipülasyon girişiminden kaynaklanabilecek herhangi bir anormal işlem olarak anlaşılmalıdır.
Takografın hafızasına kaydettiği hız bilgileri:
· Son on günde meydana gelen en ciddi hız ihlalleri.
· Son 365 günde meydana gelen en ciddi beş olay.
· Son kalibrasyondan sonra meydana gelen ilk olay.
·
Her hız olayı için takograf cihazı şunları hesaplar ve hafızasına kaydeder:
· Olayın başladığı tarih ve saat,
· Olayın sona erdiği tarih ve saat,
· Olay sırasında ölçülen maksimum hız,
· Olay sırasında ölçülen hızın aritmetik ortalaması,
· Kartın türü, numarası, veren devlet.
· O gün meydana gelen benzer olayların sayısı.
Takografta hız kayıtları
Takograf, aracın hareket halinde olduğu en az son 7 X 24 saatin hız bilgilerini saniye saniye kaydeder. 8 nci gün, en eski günün verisini siler, üzerine yeni günün hız verilerini yazar.
Hız aşımı uyarısı ve raporlanması
Hız aşımı uyarısı takograf ekranında gösterilir. Ayrıca, hız aşım raporu takograf yazıcısından yazdırılabileceği gibi, takograf ekranında da görülebilir. Hız aşımı uyarısı ekranda görüldüğünde, kullanıcı tarafından takograf cihazındaki herhangi bir tuşa basılarak onaylandığında kaybolur, yoksa 30 saniye süre ile uyarı devam eder.
Takograf kayıtları birinci derecede yasal delildir.
Takograf sürücü çalışma sürelerinin tespitinde birinci derecede yasal delildir. Takograf kayıtları varsa, diğer kayıtların hükmü yoktur. Aynı şekilde, takograftan alınan hız, mesafe gibi kayıtların da diğer kaynaklardan (ATS, Motor Beyni vs..) alınan bilgilere göre üstünlüğü vardır. Çünkü, takograf peryodik olarak devletin yetki verdiği servisler tarafından ayarlanmakta ve doğru çalıştığı onaylanmaktadır. Bu işin yasal yönü.
Ama uygulamada ciddi bir sorun bulunmaktadır. Takograf servisleri, takograf muayenelerini yönetmeliklere uygun olarak yapmamaktadırlar. Bu nedenle, takograf muayenelerinin büyük bölümü yasal olarak geçersizdir. Bu nedenle takografın yaptığı kayıtlar ve ölçümlerin doğruluğu garanti edilemez durumdadır. Sürücülerin yakıt hesaplarını takograftan alınan bilgilere göre görüyorsanız veya km başına hizmet (Lastik gibi) alıyorsanız, bundan zarar ediyor olabilirsiniz. Çünkü, servisler ‘’K’’ parametresi ve lastik hava basıncı ile oynayarak, sürücüler lastik havaları ile oynayarak, sizi zarara uğratabilirler. Bu işlemlerle, araç gerçekte 900 metre gitmişken, 1000 metre gitmiş gibi kaydedilebilir, aracın hızı gerçek hızdan daha yüksek veya daha düşük kaydedilebilir. Bu nedenle, araçlarınızın takograf muayenelerinin doğru olduğundan emin olunuz. Bu uygunsuzluklar tespit edildiğinde yasal sonuçları da var, idari paza cezaları ve 6 yıla kadar hapis cezaları ile karşılabilirsiniz.
Tercih sizin!
