İran’ın haksız uygulamaları konusunda bugün UND tarafından yapılan basın toplantısında konuşan UND İcra Kurulu Başkanı Fatih Şener, İran’a son 10 yılda bir milyar 56 milyon dolar ödendiğini, İran’ın zam uygulaması devam etmesi halinde önümüzdeki 10 yıl içinde ödenecek paranın 2 milyar 478 milyon dolar olacağını söyledi.
İran ile yaşanan sıkıntı sürerken dernekler de birbiriyle görüşmeye başladı. Dün İran nakliyeciler derneği yetkileri UND’yi ziyaret etti. UND sorunun karşılıklı eşit hakların uygulanmasıyla çözülebileceğini iletirken Türkiye-İran arasında akaryakıt farkı ve geçiş ücreti ile tırmanan gerginliğe çözüm için alternatif çözüm yolları arıyor. UND İcra Kurulu Başkanı Fatih Şener, son 1 ayda İran geçişlerinin durduğunu söyleyerek “İran’ın 20 yıldır uyguladığı ücret zulmünü değiştirmek için çeşitli girişimlerde bulunuldu ama sonuç alınamadı” dedi.
Taşımaların yüzde 90’ınını İranlı nakliyeciler yapıyor
“İran, bizi başka hiçbir ülkede muhatap olmadığımız bir haksızlıkla baş başa bırakıyor” diyerek akaryakıt fiyat farkı parası alınmasının haksızlığına vurgu yaptı. Bu uygulamanın Türk lojistik firmalarının maliyetlerini artırdığını anlatan Şener, İranlıların 2.500 dolarlık maliyetine karşın Türk firmalarının maliyetinin 4.500 doları geçtiğini söyledi. Bunun sonucunda Türkiye’den yapılan ihraç taşımaların yüzde 80’inin İranlı araçlar tarafından taşındığını, İran üzerinde yaptığımız ithal taşımada ise yine İranlı nakliyecilerin yüzde 90 pay sahibi olduğunu kaydetti.
Akaryakıt getirip satıyorlar
İranlı nakliyecilerin, 18 sente aldıkları akaryakıtla Türkiye’ye girip bu yakıtı burada sattıklarını söyleyen Şener, “Zaten ucuz yakıt kullanıyorlar. Kendi ülkelerinden aldığı yakıtla türkiyeye gelip yükleri rahatça alabiliyorlar. Bizim araçlarımızdan da yakıt fiyat farklı alıyorlar. İran’dan yük alma durumumuz çok zor. Çünkü iran yüzde 10 ek vergi alıyor. Buradan yaptığımız taşımaların yüzde 10’luk kısım ise Türkmenistan’dan gelen boş tırlarımızın yaptığı taşımalardır. Bu araçlar yük bulamadıkları için İran’dan 1.000 dolara yük almak zorunda kalıyorlar” diye konuştu.
Türk araçları yüklerini İranlı araçlara aktarmak zorunda kalıyor
İran’ın yaptığı haksızlığın sonucunda Türki Cumhuriyetleri’nedeki pazar payımızı da kaybettiğimizi anlatan Şener, 13 bin 600 Türk aracının yüklerini İranlı araçlara aktarmak zorunda kaldığının bilgisini verdi.
Bin araç kapılarda bekliyor
Türkiye’nin kararlı duşunun çok önemli olduğunu ifade eden Fatih Şener, şu anda 300 aracımızın, Türkiye tarafında, 600-700 aracımızın da İran tarafında beklemek zorunda bırakıldığını belirtti. İran’ın Türkiye’ye yakın bölgelerine taşımaların akaryakıt fiyat farkı az olduğu için kısmen devam ettiğini anlatan Şener, İranlı nakliyecilere uyguladığımız aynı fark nedeniyle onların da yüklerini Doğu Beyazıt’ta bırakmak zorunda kaldıklarını söyledi. Bu durumun sürdürülebilir olmadığına işaret eden Şener, bu durumdan Özbek ve Türkmen araçlarının karlı çıktığını aktardı.
UND Hazar’da Ro-Ro yatırımı yapabilir
Sorunun çözümü için alternatif güzergahlar üzerinde çalışıldığını kaydeden Şener, transit taşımaların Gürcistan-Azerbaycan-Hazar üzerinden yapılmasının önem kazandığını söyledi. “Yaşanan bu süreçte iki önemli görüşme gerçekleştirdik. Bunlardan ilki Azeri bir yatırımcı ile idi. Azeri yatırımcının netleşmesiyle birlikte şu Hazar Denizi’nde yapılacak yatırım şu an sadece tren vagonu taşımaya yönelik olan Ro-Ro’ların yenilenmesini kapsıyor. Yatırım kapsamında 200 TIR kapasiteli Ro-Ro’ların alınması planlanıyor. Türk tarafı şimdiden Gürcistan, Azerbaycan ve Türkmenistan’a İran’dan kayabilecek TIR trafiği konusunda bilgilendirme yapmış durumda. Şu anda oradan yılda geçen araç sayısı sadece yılda 3 bin…”diye konuşan Şener, UND’nin Hazar Denizi’ndeki Ro-Ro taşımaları için yatırım yapabileceğini aktardı. Mısır krize döneminde bu bölgeye açılan Ro-Ro hattının 1.000 dolarının devlet tarafından sübvanse edildiğini hatırlatan Şener, “Irak üzerinden gerçekleştirdiğimiz transit yükü muhakkak suretle azaltmamız gerekiyor” dedi.
İran’ın değil ama bizim misilleme hakkımız var
20 yıl önce başlayan kriz artık kangren oldu ve çözüm için Türkiye kararlı adım atınca sorun patlak verdi. Türkiye tarafı İranlıların Türk araçlardan aldığı akaryakıt fiyat farkını İranlı araçlardan isteyince İranlılar 487 Euro olan fiyat farkını 2 katına çıkardı. Türkiye’de buna karşılık aynı oranda yükseltti. İran bu sefer 550 dolar aldığı yakıt fiyatını 1.100 dolara çıkardı. Fatih Şener, İran’ın bunu kendi hakkında gördüğünü ve bir artırma hakkım var diyerek Türk tarafına misilleme yapacağını duyurduğunu hatırlatarak “Bu kabul edilebilecek bir durum değildir. Misilleme hakkı olan biri varsa o da Türkiye tarafıdır” dedi.
Fatih Şener İran için misilleme haklarının olduğunu söyleyerek bunları şöyle sıraladı:
- “Gümrük kapılarında İran ihracatı önceliklidir” diyerek, transit geçen Türk araçlarını 15 gün bekleterek, Türk mallarının bozulmasına sebep olan uygulamanızı, ülkemizi transit geçen İran araçlarına aynen uygulama hakkımız saklıdır.
- Türkiye girişinde yılda sadece 12 aracınızın geçtiği ama bizi 22.500 defa geçmek zorunda bıraktığınız verimsiz Sero sınır kapısını İran araçlarına kullandırma hakkımız saklıdır.
- Gümrük’ten Türkiye’ye çıkışta aldığınız 1100 USD yakıt ek vergisini aynen sizin araçlarınızdan alma hakkımız saklıdır.
- Araçlarımızı izlemek için zorla 110 USD karşılığında taktığınız Araç takip cihazı karşılığında, tüm araçlarınıza ücretli ATS (araç takip cihazı) takma hakkımız saklıdır.
- İran’ı 4 günden önce transit geçen Türk araçlarına uyguladığınız ağır cezayı, Türkiye’yi boydan boya kelle koltukta 1.5 günde geçen İran araçlarına uygulama hakkımız saklıdır.
- Türk araçlarına yük veren İranlı tüccarlara 22.926 sayılı yasa ile verdiğiniz %10 vergi cezasını, sizin araçlarınıza uygulama hakkımız saklıdır.
- Transit geçeceği vaadiyle ülkemize boş giren ve yakıtını satarak geri dönen binlerce İran aracıa hak ettiği cezayı uygulama hakkımız saklıdır.
- Şehirden şehire ancak izinle hareket edebilen Türk araçlarına yaptığınız muameleyi, Türkiye’yi babasının tarlası gibi kullanan İran araçlarına uygulama hakkımız saklıdır.
- Hiçbir anlaşmaya dayanmayan “ikili” taşımalardan aldığınız milyonlarca USD’ı mahkeme yoluyla geri alma hakkımızı saklı tutuyoruz.
- Yüzlerce yıldır komşumuz olan sizleri, uluslararası hukuk ve komşuluk hukukuna uymaya davet ediyor ve Sadece eşit muamele talebimiz tekrar ediyoruz!
