Devlet destekli yatırımlarda uygulanan Gümrük Vergisi indirimini kaldıran “Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Kararda Değişiklik Yapılmasına Dair Karar”, takım tezgahlarının kullanıcısı ve yatırımcısı olan sektörlerde tepkiyle karşılandı. Takım Tezgahları Sanayici ve İş İnsanları Derneği (TİAD) Başkanı Fatih Varlık, Karar’ın uygulanması halinde; takım tezgahı kullanarak üretim yapan ve Türkiye’nin ihracatına yılda ortalama 60 milyar dolar katkı sağlayan otomotiv ve yan sanayisi, beyaz eşya, savunma, havacılık, medikal, kalıpçılık gibi sektörlerin üretim maliyetlerinde yüzde 10 ila 20 oranında artış yaşanacağını açıkladı. Ülkemizde üretimi hiç olmayan yatay işleme merkezi, tornalama merkezi ve ülkemizdeki üretimi hem adet hem de ana sanayinin ihtiyacı olan nitelikleri karşılamaktan çok uzak olan dik işleme merkezi, taşlama tezgahı ve takım bileme tezgahının bu karardan hariç tutulması gerektiğini belirten Varlık, bu makine türlerinde üretim kapasitemizin hiç olmaması ya da çok sınırlı olması nedeniyle bu makineleri özellikle Almanya, İtalya, Güney Kore, Japonya ve Tayvan’dan teminine devam edilmek zorunda olunduğunu söyledi. Varlık, yerli üreticiyi korumak ve özellikle kalite algısı düşük olan Çin, vb. ülkelerden ithalatı azaltmak amacıyla alınan Karar’ın etkisiz kalacağını ve imalat sanayinin yatırım maliyetlerinin artmasına sebep olacağını belirtti.

29 Haziran’da Resmi gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Kararda Değişiklik Yapılmasına Dair Karar”ın ekinde yer alan listede, takım tezgahları sektörü özelinde otomotiv, beyaz eşya, savunma, havacılık, medikal, kalıpçılık gibi sektörlerde kullanılan, birçok “yatırım malı” bulunuyor. Karar ile birlikte Gümrük Vergisi kapsamından çıkartılan makine ve teçhizat alımlarında sanayicilerin yerli üretim mallara yönelmesi ve böylece ithalatın önüne geçilmesi amaçlanıyor. Kararın genel anlamda yerinde bir karar olduğu; fakat yatay işleme merkezi, tornalama merkezi gibi tamamen ithal edilen ve ülkemizdeki üretim adetleri ihtiyacımızı karşılamaktan çok uzak olan dik işleme merkezi, taşlama tezgahı ve takım bileme tezgahlarının bu karardan harici tutulması gerektiğini belirten Takım Tezgahları Sanayici ve İş İnsanları Derneği (TİAD) Başkanı Fatih Varlık, teşvik kapsamından çıkartılan makine ve teçhizatların Türkiye’deki üretiminin ana sanayinin ihtiyacını karşılayacak seviyeye ulaşmasına kadar dışarıdan teminine devam edilmek zorunda olduğunu söyledi. Varlık, kararın ana sebeplerinden biri olan ve kalite algısı düşük olan Çin, vb. ülkelerden son 20 yılda yapılan ithalatın toplam ithalat içerisindeki payın sadece yüzde 4,8 olduğunu, sektörün dünyadaki hakimi olan Almanya, İtalya, Güney Kore, Japonya ve Tayvan’ın payının ise yüzde 83,2 olduğunu belirtti.

Türkiye’deki üretim ihtiyacı karşılamıyor

Gümrük Vergisi teşvikinin kaldırılmasının ana imalat sanayinin maliyetlerini artıracağını belirten Varlık, bunun ihracatı olumsuz etkileyeceğini ifade etti. Varlık, “Bu makinelerden yatay işleme merkezi ve tornalama merkezinin ülkemizde üretimi hiç yok. Dik işleme merkezinde Türkiye’de üretilen makine sayısı yıllık 210 civarında, yüzde 65’i de ihraç ediliyor. Buna karşılık ülkemiz sanayisinin ihtiyacı olan makine ve teçhizat miktarı yıllık 2.000 – 2.500 adet civarında. Yıllık ihtiyacımızın yüzde 60’ını Tayvan’dan, yüzde 10’u AB ülkelerinden, yüzde 10’unu da Japonya’dan karşılıyoruz. Çin, ürünlerine kalitesiz gözüyle bakıldığı için yüzde 4,8 ile sınırlı kalıyor. Yatay işleme merkezi ve tornalama merkezlerinin ülkemizde üretimi hiç olmadığından ana imalat sanayimizin ihtiyacı ithalat yoluyla karşılanıyor. Dik işleme merkezini üretebilmek için ihtiyacımız olan CNC kontrol ünitesi, servo motor ve sürücüleri, iş mili (spindle), hassas hareket organları (vidalı mil) gibi ekipmanları ithal ediyoruz. Bunlar, üretilen makine maliyetinin yaklaşık yüzde 70-75’ini oluşturuyor. Dik işleme merkezi, yatay işleme merkezi, tornalama merkezi, taşlama tezgahı, takım bileme tezgahı gibi makine türleri için yapılan düzenleme yeniden gözden geçirilmelidir. Alınan karar mevcut hali ile bu makine türleri için ithalatın azalmasına katkı sağlamayacak. Bu ve benzeri düzenlemeler yerine, ihtiyacımız olan yüksek teknolojili takım tezgahlarını yerlileştirmek ve üretimini sağlamak için üretici firmalarımıza daha fazla destek ve teşvik sağlanmalıdır” dedi.

Pek çok pazarı kaybetme riski doğuyor

Devlet teşvikli yatırımlarda, Gümrük Vergisi’nin destek kapsamından çıkartılmasının ülke ihracatımıza olumsuz etki edeceğini belirten Fatih Varlık, "Otomotiv, beyaz eşya, savunma, havacılık, medikal, kalıpçılık gibi Türkiye’nin ihracatında ilk sırlarda yer alan sektörler, yılda 60 milyar dolar civarında ihracat gerçekleştiriyor. Söz konusu Karar, saydığımız bu lokomotif sektörlerin yatırım ve üretim maliyetlerini yüzde 10 ila 20 arasında artıracaktır. Yerli üreticiyi korumak ve ithalatı azaltmak amacıyla alınan bu Karar, belirttiğimiz sebeplerden dolayı etkisiz kalacak, sadece imalat sanayinin yatırım maliyetinin artmasına sebep olacaktır.” diye konuştu.

Pandemide kazandığımız ivmeyi korumak için yeni yatırımlara ihtiyacımız var

Pandemi döneminde takım tezgahları sektöründe büyük üretici ülkelerde üretimin durması sebebiyle Türkiye’ye talebin arttığını dikkat çeken Varlık, şu sözleri kaydetti: “Kapasite yetersizliği olduğu için imalatçılarımız birçok siparişi geri çevirmek zorunda kaldı. İmalat sanayinde yakaladığımız bu fırsatı kaçırmamak ve küresel ölçekte rekabetçi olabilmek için tüm sektörlerin makine yatırımlarını arttırması ve üretim teknolojisini geliştirmesi, bu alanda faaliyet gösteren firmaların mutlak suretle desteklenmesi gerekiyor. Pandeminin etkisi azaldığında gelişmiş sanayiye sahip ülkelerdeki üreticiler, üretim kapasitesini artıracak. Halihazırda Çin, Hindistan, Japonya ve Avrupa ülkelerinde çok ciddi oranda artış gösteren makine yatırımları bunun açık bir göstergesi.”