Tüm bu gelişmelere parelel Türkiye’de bir türlü büyüyemeyen Kontrat Lojistiği’nin önü açılacak. Tabi lojistikçilerin de gelecek için nasıl karar verecekleri çok önemli. Kendilerine şu soruyu sormaları gerekiyor: “Kısa dönemli, bol kazançlı işbirlikleri mi; uzun dönemli, az kazançlı işbirliklerini mi tercih edeceğim? KONTRAT LOJİSTİĞİ’NİN ÖNÜNDEKİ EN BÜYÜK ENGEL FİYAT ODAKLI BAKIŞ Kontrat Lojistiği hizmetini uluslararası firmaların tercih ettiğinin altını çizen Ali Tulgar, Türk orijinli firmaların ise henüz bu yönde yeterli taleplerinin olmadığını belirtiyor. “Neden böyle bir tercih yapmadıkları bir soru işareti” diyen Ali Tulgar, Türkiye’de otomotiv, tekstil, beyaz eşya firmalarının çoğunun 1 yıldan fazla süreli anlaşmalara yanaşmadıklarının bilgisini veriyor. Ali Tulgar, Kontrat Lojistiği hizmeti alan çok uluslu firmaların Türkiye’ye geldikten sonra alışkanlıklarını değiştirdiklerini ve kısa süreli anlaşmaları tercih ettiklerini de aktarıyor. Mars Logistics Genel Müdür Yardımcısı Ali Tulgar, lojistiğin temelinin iki nokta arasında taşıma olarak algılanmaması gerektiğini söylüyor. Lojistiğin; depolama, dağıtım, etiketleme softwarelerin güncellenmesi gibi geniş bir hizmet yelpazesini kapsadığının altını çizen Tulgar, “Ancak henüz Türkiye’deki firmalar, hizmetlerin hepsini bir paket halinde almaları gerektiğinin bir ihtiyaç olduğunun farkında değiller” diyor. İhaleler yanlış uygulanıyor Yapılan bazı ihalelerin şeklini doğru bulmadıklarını da anlatan Tulgar, “Çok büyük dediğimiz firmalar elektronik ortamda ihale yapıyorlar. Bu ihalelerin çoğu da fiyat temeline dayanıyor. Tabi araştırma yapıyorlardır ama bunun yeterli olduğunu düşünmüyorum. 1 saatlik bir ortamda sağlıklı karar vermek çok doğru değil” diyor. Proje aşaması uygulama aşamasıyla uyuşmuyor Mars Logistics olarak Kontrat Lojistiği’nde büyümeyi hedeflediklerini söyleyen Ali Tulgar, ama uygulanan metotta yanlışlıkların olduğunu iddia ediyor. Sürecin nasıl geliştiğiyle ilgili bilgi veren Tulgar, “Bir lojistik operasyonun için 8 ay araştırma yapılarak bir proje oluşturuluyor. Bu projeyi hizmet alan taraf lojistikçilerin bilgisine başvurmadan yapıyor. İhalenin sonuçlanmasının ardından da 3 ay da projenin gerçekleşmesini bekliyorlar. Sonra memnuniyetsizlikler başlıyor” diyor. Fiyat tek başına yeterli değil Fiyat üzerinden alınan hizmetlerin verimlilik için yeterli olmayacağının üzerinde duran Ali Tulgar, “Fiyat verimliliği sağlar ama tek başına yeterli değildir. Verimlilik fiyatla kalitenin optimize edilmesidir. Bunun için firmalar, fiyat üzerinden yaptıkları anlaşmaların sonunda istediği performansı yakalayamıyorlar. 2010 yılında bunun örneğini çok güzel yaşadık. 2009 yılında her türlü fiyata hizmet alabiliyorlardı. Ancak 2010 yılında böyle bur durum yaşanmadı. 2011 yılı ise çok daha farklı olacak. Bazı firmalar daha yüksek navlunlarla kalitesiz hizmete maruz kalacaklar.” Karşılıklı güven gerekiyor “Ocak ayındaki durgunluğa kimse bakmasın 2011 yılında pazar çok hareketli geçecek” diyen Ali Tulgar, “O yüzden firmaların uzun dönemli işbirliklerin gitmelerinde fayda var. Bu sinyali her yerden alıyoruz. Özelikle Ortadoğu taşımaları arttığı için bu yıl araç bulmakta sorunlar yaşanabilir. Bu yüzden anlaşmalı çalışanlar sorun yaşamayacak. Geçtiğimiz yıl anlaşma yaptığımız hiçbir firmayı zor durumda bırakmadık.” KONTRAT LOJİSTİĞİ TÜRKİYE’DE ANLAŞILAMIYOR “Kontrat lojistiğinin ülkemizdeki gelişimini, AB ülkeleri ve ABD ile karşılaştırdığımız zaman yeterli hızı yakalayamadığımızı görüyoruz” diyen Ekol Lojistik Genel Müdürü Umur Özkal bunu, “Çünkü bu ülkelerle mantalite ve yaklaşım olarak büyük farklılıklar bulunuyor. Ayrıca teknoloji ithalatı ülkemizde daha pahalı olduğu için yatırımlar konusunda da yeterince esnek hareket etme fırsatı yakalayamıyoruz” diye açıklıyor. Ekol Lojistik Genel Müdürü Umur Özkal, Ekol Lojistik olarak, Kontrat Lojistiği kapsamında müşterilerine katma değer katacak her türlü hizmeti sunduklarını, böylece müşterilerinin yalnızca işlerine odaklanmalarını sağladıklarını söylüyor. Özkal, “Başlıca hizmetlerimiz arasında; depolama, sipariş hazırlama, envanter yönetimi ve (barkodlama, etiketleme, poşetleme, shirnkleme, askılama, buharlama, güvenlik bandı takma) gibi katma değerli hizmetler yer alıyor” diyor. 100 firmaya hizmet veriyoruz “Kontrat lojistiği hizmetlerimiz kapsamında Türkiye’nin ve dünyanın birbirinden önemli 100’e yakın firmasına hizmet veriyoruz. Bu alandaki 2010 yılı ciromuz 25 Milyon Euro olarak gerçekleşti” diyen Umur Özkal, 2011 yılı beklentileri hakkında ise şu bilgileri veriyor: “Ekol Lojistik olarak her zaman hedeflerimizi belirlerken müşteri ihtiyaçlarını göz önünde bulunduruyoruz. Bu doğrultuda 2011 yılında kontrat lojistiği alanında en önemli hedefimiz olarak verimliliği arttırmayı belirledik. Ayrıca müşterilerimize maliyet avantajı sağlamak için maliyetleri düşürmemize yardımcı olacak operasyonel iyileştirmeleri yapmayı ve artan ciro hedeflerimize paralel olarak operasyonel kaynakları sağlamayı hedefliyoruz.” Kontrat Lojistiği’nin önemi anlaşılamıyor Türkiye’de dış kaynak kullanımının getirdiği operasyonel ve mali avantajların hala yeteri kadar anlaşılamadığından yakınan Umur Özkal, “Bu kapsamda iyi bir lojistik hizmet sağlayıcısının da firmalara katacağı değer tam anlamıyla anlaşılmış değil maalesef. Önümüzdeki dönemde firmaların ilgili yöneticilerinin konuya duyarlı yaklaşımı, kontrat lojistiği alanında da önemli gelişmelerin yaşanmasını sağlayacaktır” diye konuşuyor. Müşteri kendi işine odaklanıyor Umur Özkal,Kontrat Lojistiği’ne en çok tekstil ve FMCG (Hızlı Tüketim Ürünleri) sektörlerinde hizmet veren firmaların ilgi gösterdiğinin de bilgisini vererek Kontrat Lojistiği’nin sağladığı avantajları şu sözlerle açıklıyor: “Kontrat lojistiği müşterilerin operasonel dinamikler ve problemlerle uğraşmak yerine kendi asli işlerine odaklanmalarına fırsat sağlıyor. Firmalar, aldıkları hizmetin kattığı değerler sayesinde daha hızlı gelişebiliyorlar, özellikle çoklu kullanıcılı depolar sayesinde esnek maliyer avantajı yakalıyor, her türlü büyümeyi ve küçülmeyi daha az maliyetle yönetebiliyorlar. Bu da sabit maliyetlere katlanmadan finansal esneklik avantajı sağlıyor.” HAVI LOGISTICS “Kraldan Çok Kralcı” Havi Logistics Genel Müdürü Altan Sekmen, müşterinin ortaya çıkmamış ihtiyaçlarını belirleyerek çözüm ürettiklerini belirtiyor. Mevcut müşterilerinin maliyetlerini düşürerek bunu da müşteriye yansıttıklarını belirten Sekmen, “Biz çok karlı, kısa süreli işbirlikleri yerine; daha az karlı ama uzun süreli işbirliklerini tercih ediyoruz” diyor. Kontrat Lojistiği’nde işbirliğinin uzun süreli olması gerektiğini söyleyen Altan Sekmen, Havi Logistics olarak önemli müşterileri ile uzun dönemli işbirlikleri geliştirdiklerini belirtiyor. Uzun işbirliklerine imza atmanın kolay olmadığını da ifade eden Sekmen, “Bunun bir takım zorlukları var. İlk adımların çok iyi atılması gerekiyor. Karşılıklı kazanımların ne olacağı çok iyi tespit edilmeli. İthalatından satın almasına, depolamasından dağıtımına, etiketlemesinden özel katma değerli hizmetlere kadar müşterilerin lojistik ihtiyaçlarının büyük bölümünü karşılıya biliyorsanız Kontrat Lojistiği yapabilirsiniz. Sadece nakliye hizmeti vererek uzun dönemli işbirliği sağlayamazsınız” diyor. İlişki şeffaf olmalı “Biz aslında müşterilerimizin lojistik hizmetlerini veren departmanları oluyoruz” diyen Sekmen, ilişkinin bu anlamda çok daha önemli hale geldiğini vurguluyor. Bu ilişkinin şeffaf temeller üzerine oturtulması gerektiğinin altını da özellikle çizen Altan Sekmen şöyle devam ediyor: “İlişki bu şekilde başladığında ve üzerine de lojistiğin önemli kısmını dahil ettiğinizde işbirliği uzun yıllara yayılıyor. Şu anda 20 yılın üzerinde çalıştığımız müşterilerimiz var. Kısa süreli olan kontratlarımızın sonunda ise müşterilerimiz tekrar bizimle çalışmayı tercih ediyorlar.” Geniş kapsamlı lojistik hizmet sunulmalı Altan Sekmen, Türkiye’de Kontrat Lojistiği’nin daha çok 1-3 yıl arasında yapıldığını belirtiyor. “Lojistik işbirliğinin kapsamanı ne kadar genişletirseniz işbirliğinin süresi de o kadar uzun olacaktır” diyen Altan Sekmen; öz güveni olan, yaptıkları ile de bunu destekleyen tüm firmaların Kontrat Lojistiği hizmeti verebileceğini söylüyor. Kısa işbirlikleri ile başlıyor yıllara yayılıyor Lojistik hizmet alan müşterilerin ilk önce kısa süreli işbirliği yaparak lojistik firmasını test etmek istediklerini söyleyen Sekmen, bu konuda kendilerinin hiçbir endişelerinin bulunmadığını kaydediyor ve şöyle devam ediyor: “İşbirliğinden önce müşteriyle anlaşmışsak, kısa süreli işbirliğinin uzun dönemli işbirliğine döneceğinden eminiz. Çünkü biz; müşteri ihtiyaçlarının hep bir adım ötesindeyiz. Yani müşterinin henüz ortaya çıkmamış ihtiyaçlarını da karşılamaya çalışıyoruz. Böyle bir ilişkide hizmet kalitemizin sorgulanacağını düşünmüyoruz.” Stratejimiz uzun dönemli işbirliği “Bizim stratejimiz; çok büyük karlar elde etmek yerine, sürdürülebilir, uzun dönemli, önünü görebileceğimiz işbirliklerine imza atmaktır” diyen Altan Sekmen, “Yarın ne olacağı belli olmayan yüksek karlar yerine sürekli fakat daha az karlar bizim tercihimizdir” diyor. Müşteriye danışmanlık yapıyoruz Altan Sekmen, sadece fiziksel lojistik hizmet sağlayarak müşteriyle; uzun dönemli, sağlıklı ve katma değeri yüksek işbirliği yapılamayacağının da altını çiziyor. 3PL ve 4PL’nin karışımını uyguladıklarının bilgisini veren Sekmen, “Biz müşterimize yeni bir teklif verirken öncelikle şunu düşünüyoruz: ‘Müşterinin bir ihtiyacı var. Ama o kendi belirlediği ihtiyaç. Biz bilgi birikimimizi de katarak nasıl farklı bir çözüm sunabiliriz?’ Bunu bir iş yapış modeli olarak belirledik. Müşterimize; sipariş nasıl alınır? Nasıl iletilir? Otomasyona nasıl yönlendirilir? gibi katma değerli hizmetler sağlıyoruz. Hatta müşterimize diyoruz ki; siz işinize odaklanın ürünlerinizi restoranın deposuna biz yerleştirelim.” Maliyetler düşürülmeli Maliyet konusun da üzerinde duran Altan Sekmen, müşteri talebinin de bu yönde olduğunu belirtiyor. Maliyetleri düşürmek için durmaksızın çözümler ürettiklerini anlatan Sekmen, sözleşme imzaladıktan sonra maliyetleri düşürerek bunu müşteriye yansıttıklarını söylüyor. Altan Sekmen, “ Her zaman fiyat artmıyor bazen de azalıyor. Biz müşterilerimize sözleşmemizde bunlar yazıyor ve biz de bunu yerine getiriyoruz daha fazlasını yapamayız demiyoruz. Müşterinin isteği olmadığı halde yeni yeni çözümler getiriyoruz” diye konuşuyor. Konuyla ilgili Sekmen şu örneği aktarıyor: “Bir müşterimiz bizden bir hizmet talep etti. Biz de arkadaşlarımızla çalıştık ve ortaya bir fiyat çıktı. Fiyatı müşterimiz onayladı. Ama biz tüm arkadaşlar oturup daha fazla neler yapabiliriz diye çözümler ortaya koyduk. Sonuçta eski fiyatın yüzde 20 altında bir fiyat ortaya çıktı. Bu yeni fiyat üzerinden müşterimize hizmet sunduk.” DB SCHENKER ARKAS, Kontrat Lojistiği’nde tecrübesiyle öne çıkıyor Alman lojistik devi DB Schenker, Türkiye’de Arkas ile gerçeklekleştirdiği ortaklığıyla faaliyetlerini sürdürüyor. DB Schenker Arkas’ın yurtiçindeki hizmetlerinin tamamına yakınını Kontrat Lojistiği oluşturuyor. Bu anlamda endüstriyel ürünler, otomotiv, ilaç gibi sektörlerde yerli ve yabancı firmalara hizmet veren DB Schenker Arkas, müşterilerine taşıma, depolama, gümrükleme, dağıtım ve katma değerli hizmetler sunuyor. DB Schenker Arkas Lojistik Hizmetler Müdürü Alper Dinsel, şu anda kontrat lojistiğinin toplam ciro içerisinde yüzde 15 payı bulunduğunu bu oranın da her geçen yıl arttığını söylüyor. DB Schenker Arkas Lojistik Hizmetleri Müdürü Alper Dinsel, Kontrat Lojistiği’nin Amerika ve Avrupa’da çok gelişmiş olduğunu söylüyor. Kontrat Lojistiği’nin gelişmiş ülkelerde 1970’li yıllarda, Türkiye’de ise 1990’lı yıllarda başladığının bilgisini veren Dinsel, “Kontrat Lojistiği hizmeti veren firmalar Türk olsa da müşterilerinin çoğu yabancı. Bizim müşterilerimizin çoğunu çok uluslu firmalar oluşturuyor. Türk firmaları kontrat lojistiğine şu anda bile temkinli yaklaşıyor. Ama ilerlemeler de var. Pazar sürekli büyüyor” diyor. Anlaşmalar uzun süreli olmalı Kısa süreli anlaşmaların Kontrat Lojistiği olarak adlandırılamayacağının altını çizen Alper Dinsel, anlaşma sürelerinin minimum 3 yıl olması gerektiğini belirtiyor. Kontrat Lojistiği 3 yıl olur gibi bir tanımın olmadığını da kaydeden Alper Dinsel neden 3 yıl dediğini ise şu sözlerle açıklıyor: “Kurulan bilgi işlem sistemleri, altyapı ve iş akışları ortalama olarak kontratın ikinci yılından itibaren operasyon performansına olumlu yansımlar yapıyor. Kontrat süresi uzadıkçı mühendis ve bilgi işlem ekiplerimiz tarafından yapılan iyileştirmeler operasyonun verimini daha üst noktalara çıkarıyor.. Maliyetler, iş akışları optimize ediliyor. Böylece işi veren taraf da kazançlı oluyor. Kontrat Lojistiği’nin tesis ve ekipman, bilgi işlem altyapısı ve yazılımı gibi yatırım maliyeti var. Bu maliyetlerin daha uzun bir süreye yansıltılması işi veren tarafa büyük avantaj ve esnekli sağlamakta Zor ve kolay vazgeçilemez bir süreç Dinsel, sadece taşıma organizasyonunun bir nakliyeciye verilmesinin Kontrat Lojistiği’nin içerisine konulamayacağının altını çizerek “Lojistik operasyonlarının belirli parçalarının, belirli tedarikçilere verilmesi var. Burada ciddi mühendislik çalışmalarıyla kurduğunuz; kolay vazgeçemeyeceğiniz sistemler söz konusu” diyor. Dinsel, Kontrat Lojistiği’nin açıklamasını ise, “Depolama hizmetleri, yurtiçi operasyonları, antrepo hizmetleri ve diğer hizmetler tamamen lojistik firmasına bırakılır. Yani Türkiye’ye giren ve Türkiye’den çıkan ürün trafiğinin belirli parçalarının tamamen dış kaynaklı bir firmanın sorumluluğuna bırakılır” diye açıklıyor. Lojistik firmaları için avantajları Kontrat Lojistiği’ne daha çok depo ve yurtiçi operasyonları olarak bakıldığını ifade eden Alper Dinsel, lojistik firmaları için neden önemli olduğunu ise şöyle açıklıyor: “Kar marjınız daha az olabiliyor ama daha uzun vadede, daha garantili iş yapmış oluyorsunuz. Her gün nakliyeci arayan firmalar var, haftada değiştiren firmalar var. Yüküne göre taşıtan var. Büyük oturmuş firmalar dahi senelik anlaşmalar yapıyorlar. Şu anda bizim minimum kontrat süremiz 3-5 yıl. Bu sürenin sonunda ise müşterilerimizle mutabık kalarak kontratları bir o kadar daha uzatma yoluna gidiyoruz.. Bu da tabi bize ve müşterilerimize önemli avantajlar sağlıyor.” Hizmet alanlar için avantajları Alper Dinsel, Kontrat Lojistiği hizmeti alan firmaların da önemli avantajlar elde ettiğini anlatıyor: “Kendi işlerindeki süreçlerini daha iyi planlıyorlar ve maliyetlerini düşürüyorlar. Dolayısıyla ürün fiyatları düşerken satışlar artıyor. Üretim yapan satışa odaklanan firma; depo, personel, araç takip gibi işlerden kurtuluyorlar. Ayrıca Schenker Arkas olarak tüm müşterilerimize dünyada ve Türkiye’deki tecrübelerimizden elde ettiğimiz bilgi birikimini paylaşmakta ve uygulamaktayız.” DB Schenker Arkas Kontrat Lojistiği’nde uzman DB Schenker Arkas, endüstriyel ürünler, otomotiv, ilaç, gibi sektörlerde yerli, ve yabancı firmalara Kontrat Lojistiği hizmeti sağlıyor. Alper Dinsel, DB Schenker Arkas Yurtiçi Lojistik Hizmetler olarak 2003 yılında Kontrat Lojistiği hizmete vermeye başladıklarını söylüyor. DB Schenker Arkas’ın toplam ciro içerisinde Kontrat Lojistiği’nin oranının yüzde 15 olduğunu aktaran Dinsel, bunun daha yukarılara çekilmesi için çalıştıklarını belirtiyor. DB Schenker’in Kontrat Lojistiği’nde şu anda dünyada 5. sırada olduğunun bilgisini de paylaşan Dinsel, “Kontrat lojistiği biraz zahmetli. Yatırım yapılması gerekiyor. Bu uzun vadede yaptığınız ve getirisinin de uzun vadede olduğu bir yatırım. Hemen kara döndürülebilen, ya da hiç yatırımsız girebileceğiniz bir alan değil” diyor. Alman Devlet Demiryolları (Deutsche Bahn)’ın lojistik grubuna bağlı ve global olarak kontrat lojistiğinda dünyada 5. sırada olan DB Schenker ile Türkiye’de uluslararası taşımacılık sektöründe deneyimin, güvenilirliğin ve öncülüğün simgesi haline gelen Arkas’ın ortaklığında 1995 yılında kurulan DB Schenker Arkas firması, uluslararası lojistik ve depolama konularında hizmet vermektedir. DB Schenker Arkas, İstanbul’da Hadımköy, Samandıra ve Orhanlı İzmir’de ise Sütçüler ve Sasalı’daki lojistik merkezlerinde, müşterilerine 90 bin metrekareye varan gümrüklü ve gümrüksüz depolama alanı sundu. ALIŞAN KONTRAT LOJİSTİĞİ’NDE YÜZDE 20 BÜYÜYECEK Müşterilerimize entegre bir hizmet olarak; depolama, yurtiçi nakliye, mikro dağıtım hizmetleri, katma değerli servisler sağlıyoruz. 2011 de yüzde 20 üzerinde büyüme hedefimiz var. Kontrat Lojistiği’nde de aynı oranda büyümeyeceğiz. Bunun için 2011 yılında, servislerimizi büyütmeye ve alanımızı geliştirmeye devam edeceğiz. Tüm sürecin dış kaynak ile çalışmasını isteyen müşterilerimize daha kapsamlı hizmet veriyor olacağız. Bu alanın önemli unsurlarından olan teknolojik altyapı ve entegrasyona 2010’da ciddi yatırımlar yaptık. 2011’de de bu konuların gelişmesini bekliyoruz. Ülkemizde bu konu gelişmemiş olmakla birlikte gerekli desteği henüz görmüyor ve konunun da tam olarak anlaşılmadığını düşünüyoruz. Kontrat lojistiği ile müşterilerimizin uzun dönemde bizim tecrübemize verimlilik sağlayacak bir iş modeli çerçevesinde süreçlerinin emanet etmelerini bekliyoruz. Kontrat Lojistiği ile müşteriler bir çok avantaj sağlıyorlar. Basta uzman bir firmanın birçok operasyonu birleştirmesinden doğan verimlilik avantajı yakalıyorlar. Sektördeki gelişmelerin kendi süreçlerine olumlu etkileri hızlanıyor ve piyasa dalgalanmalarından kaynaklanan riskleri de küçültmüş oluyorlar.