Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Fikri Işık’ın talimatları çerçevesinde Bakanlık Müfettişleri Oktay Altın, Nurullah Demirkıran ve Semiha Koçak sahtecilik (change) konusunu detaylı bir şekilde çözmek için TREDER ile biraraya geldi. Burada treyler üretimi hattını yerinde gören heyet, teknik konularda bilgi alışverişinde bulundu. 13 Nisan’da Adapazarı’nda gerçekleştirilen toplantıya TREDER Başkan Yardımcısı A.Fehir Bulutlar, TREDER Genel Sekreteri Ayhan Eryazar, TREDER Teknik Komite Üyesi Tahsin Doğan, TREDER Avukatı ve Arabulucu Tülay Yavuz ve çok sayıda TREDER Yönetim Kurulu üyesi katıldı.

TREDER Genel Sekreteri Ayhan Eryazar ilk olarak, toplantıda treyler sektörü hakkında bilgi verdi. Türkiye’nin bölgede treyler üretimi merkezi haline geldiğini aktaran Eryazar, Türkiye’deki treyler parkının 230 bin adede çıktığını kaydetti. Sahteciliğin olumsuz etiklerinden bahseden Eryazar, finansman ve sigorta maliyetinin arttığına dikkat çekti. Sahtecilikle ilgili bugüne kadar gelinen süreçleri anlatan Eryazar, 2011 yılından itibaren bu mücadeleyi sürdürdüklerini söyledi.

Daha sonra Tırsan COO İşletmelerden Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Ahmet Yılmaz treyler üretimi ve çeşitleri ile ilgili olarak sunum yaptı. “Bulunduğumuz coğrafyada Türkiye, Rusya, Ortadoğu, Avrupa’da 250 bin adet treyler satılıyor. Tüm dünyada 1,3 milyon adet treyler üretiliyor” diyen Yılmaz, taşımacılıkta kamyon-çekici tarafının aynı kaldığını asıl işi treylerin yaptığını ve treylerde çok sayıda çeşit olduğunu kaydetti. 

 

Koca bir araç nasıl kaybolur?

TREDER Teknik Komite Üyesi Tahsin Doğan, “13.5 metre boyutunda 2,5 metre enindeki ve 4 metre yükseklikte koca bir araç nasıl kaybolur” diyerek sahtecilik olayına dikkat çekerek treylerde sahteciliğin çok kolay yapıldığına değindi. Sahteciliğin iki şekilde yapıldığını söyleyen Doğan, “Birincisi iki araçtaki kompanentler değiştirilerek yapılıyor. İkincisi araçtaki şasi numaraları değiştirilip, yeni bir fatura düzenlenerek trafiğe tescil ediliyor.” dedi. Doğan, başından geçen sahtecilik hikayesini şöyle anlattı: “Change yapılmış aracı tesadüfen gördüm. Araç gözümün önünde Tırsan olduğunu biliyorum ama başka bir firmanın ismi tampona yazılmış. Birkaç fotoğraf çektim. Aracın şasine bakıyorum etiketler sökülmüş. Başka bir treyler firmasının ismi geçiyor. Aracın orijinal şasi numarası, etiketin altına gizlenmiş. Tırsan’da 10 yıldır araçların resimleri kayıtlı tutulur. Buradan da kontrol ettikten sonra, avukata bilgi verdik. Sakarya İl Emniyet Müdürlüğünde şikayetçi olduk. İfadeler alındı. Araç yediemin parkında. Hukuki sürecin sonu bekleniyor.”

 

Sahtecilik nedir?

Avukat Arabulucu Tülay Yavuz ise, bakanlık müfettişlerine treyler sektöründe sahteciliğin ne olduğunu, kimler tarafından hangi amaçlarla işlendiğini ve muhtelif olaylardaki hukuki süreci, sahtecilik vakalarının çözümü sırasında yaşanan sorunları aktardı. Yavuz, sahteciliği şöyle tanımladı: “Mevcut araç ruhsatında “rehinli” ibaresi bulunan borçlu araçların; şasi plaketlerinin değiştirilmesi (şasi numarasının kazınması), yeni bir şasi numarası yaratılması,

gerçek bir ticari ilişkiye dayanmayan satış işlemi kurgulanması, gerçek bedelinden düşük tutarlar ve sahte faturalar düzenlenmesi, yeni araç gibi yeni ruhsat çıkartılması sağlanarak, aynı aracın mükerrer olarak trafiğe tescil edilmesi şeklinde birden fazla kimseler tarafından gerçekleştirilen işlemlerin bütünü change (sahtecilik) suçunu oluşturmaktadır.”

 Niye  Yapılıyor?

“Sahtecilik(Change) eylemi;

Araç sahibi firma tarafından mal kaçırma maksadıyla yapılmaktadır;

Üretici veya satıcı firmaya olan borcundan kaçınmak için,

Banka ve finans kuruluşlarına olan borcundan kaçınmak için,

Vergi ve SGK gibi kamu borçlarından kurtulmak için, İflas erteleme gibi kanun yollarını kötüye kullanabilmek için yapılıyor.” diyen Tülay Yavuz, sahteciliğin kimler tarafından yapıldığı konusunda ise şunları söyledi:

“Sahtecilik(Change) eylemi; birden fazla kişinin örgütsel çalışmasıyla gerçekleştiriliyor. Bu suça dahil olan kimseler şunlar:

Orijinal aracın sahibi,

Araç üzerindeki şase numarasını silen, yeniden şase etiketi yazan kişiler,

Makine mühendisi onaylı, sahte tip onay belgesi düzenleyen kişiler,

Sahtecilik yapılmış araç için fatura düzenleyenler,

Sahtecilik yapılmış aracın yeni markasının sahibi olan kişiler,

Sahtecilik yapılmış aracı satan, pazarlayan, sergileyenler (galeri sahipleri, otopark sahipleri..vb.),

Sahtecilik yapılmış aracı satın alanlar”

Sahtecilikten çok sayıda kesimin zarar gördüğüne değinen Yavuz, treyler üreticileri, bayi ve satıcı firmalar, banka ve finans kuruluşlarının yanı sıra Vergi Daireleri, SGK gibi kamu kurumların etkilendiğini açıkladı.

Resmi Belgede Sahtecilik

Madde 204 - (1) Bir resmî belgeyi sahte olarak düzenleyen, gerçek bir resmî belgeyi başkalarını aldatacak şekilde değiştiren veya sahte resmî belgeyi kullanan kişi, iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

(2) Görevi gereği düzenlemeye yetkili olduğu resmî bir belgeyi sahte olarak düzenleyen, gerçek bir belgeyi başkalarını aldatacak şekilde değiştiren, gerçeğe aykırı olarak belge düzenleyen veya sahte resmî belgeyi kullanan kamu görevlisi üç yıldan sekiz yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

(3) Resmî belgenin, kanun hükmü gereği sahteliği sabit oluncaya kadar geçerli olan belge niteliğinde olması hâlinde, verilecek ceza yarısı oranında artırılır.

Sahtecilik Suçu ile İlgili Bilinmesi Gerekenler Belge (evrak)Nedir?

21.06.1968 YCGK’ndaki tarife göre; “Hukuki bir sonuç doğurmaya veyahut bir durumu belli veya ispat etmeye yarayan” yazılara denir.

Resmi Belge Nedir? Kamu görevlisi veya hukuken yetkili kılınan tarafından, yasa gereğince yerine getirdiği işlev (fonksiyon) nedeniyle düzenlenen belgedir.

RBS Suçunun manevi öğesi; kasttır. Eylemi, zarar verme bilinç ve iradesiyle gerçekleştirmektir.

RBS Suçunun maddi öğesi; bir resmi belgeyi, başkasını aldatacak biçimde, sahte olarak düzenlemek (taklit etmek) veya değiştirmek (tahrif/tağyir etmek), sahte resmi belgeyi bilerek kullanmaktır.

  

Çözüm önerileri

Toplantının son bölümünde TREDER heyeti, çözüm önerilerini de dile getirdi. Özellikle ASBİS projesinin treylere de uygulanması sayesinde önemli bir caydırıcılık yaratabileceği üzerinde duran TREDER, burada dingil markası ve seri numarasının belirtilebileceğini gündeme taşıdı. Otomobilde ve hafif ticaride uygulanan projede, treylerinde yer aldığı hatırlatıldı. Tip onay süreci kapsamında CoP denetimlerinin arttırılmasının da yararlı olacağını savunan TREDER, Sanayi Bakanlığı Sanayi Ürünleri Güvenliği ve Denetimi Müdürlüğü’nün yapmakta olduğu denetimlerin artırılmasının da yarar getireceğini dile getirdi.