Türkiye’nin bölgesel lojistik üssü olabilmesi hedefine ulaşmayı hızlandıracak ve lojistik alanında daha verimli hale gelinmesini sağlayacak yol haritasını belirlediklerine dikkati çeken Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Mehmet Cahit Turhan, bunların en önemlisi transit ticaret olduğunu, bugün dünyada ticaretin rotaları yeniden çizildiğini vurguladı.
İhracat odaklı lojistik altyapısı
Planın hazırlanma aşamasına ilişkin bilgi veren Turhan, planın uygulanmasıyla hedefledikleri kazanımları 2023, 2035 ve 2053 yılları bazında ele aldıklarını kaydetti. Turhan, buna göre, elde edilecek maddi kazanımları şöyle sıraladı: “İhracat odaklı lojistik alt yapısı, uzun vadede yaklaşık 1 trilyon dolar ihracatı destekleyecek alt yapıyı kurmamız gerekiyor. Özellikle İpek Yolu olmak üzere tüm koridorlardaki yük talebinin Türkiye üzerinden geçmesini amaçlıyoruz. Transit koridorların ülkemiz üzerinden geçmesi sayesinde, üreticilerimizin ihracatı artırıcı avantajlar elde etmesini sağlayacağız. Ulaşımda kayıpların azaltılması, lojistik alt yapı sayesinde üretim ve tüketimde lojistik maliyetlerin minimize edilmesini sağlayacağız, rekabet gücümüzü artıracağız. Bunların yanı sıra elde edeceğimiz başka faydalar da olacak.”
"Tüm koridorlardaki yük talebinin Türkiye üzerinden geçmesini amaçlıyoruz"
Çin’in “Bir Kuşak Bir Yol” projesinde ürünlerinin daha hızlı ihracat pazarlarına ulaşmasını, buna bağlı olarak da okyanus ve denizlerde pazar üstünlüğünü hedeflediğini anlatan Turhan, “2027’ye kadar Çin’in bu projeye 1 trilyon 300 milyar dolar yatırım yapması öngörülüyor. Avrupa ve Çin arasında doğal bir köprü konumunda olduğumuz için Türkiye olarak coğrafi avantajımız var. Bu yatırımın önemli kısmını kapsayabilecek konumdayız.” değerlendirmesinde bulundu.
Turhan, Çin’in batı pazarlarına erişimi için alternatif koridorları bulunduğunu dile getirerek, “Özellikle kuzey koridoru hali hazırda oldukça yüksek bir kapasiteyle çalışıyor. Bakü-Tiflis-Kars, Marmaray gibi yatırımlarla desteklediğimiz Orta koridorun da Türkiye’nin hem transit hem de ticaret potansiyelini artırabilecek etki yapmasını bekliyoruz.” ifadelerini kullandı.
Türkiye’nin Avrupa Kafkasya Asya Ulaştırma Koridoru üstünde veya yakınında yer aldığını belirten Turhan, Türkiye’nin Avrupa ile Asya arasında bağlantı noktası konumunda olması, yapılacak alt yapı yatırımlarıyla ülkenin potansiyel ekonomik koridorlardaki önemini artıracak ve Türkiye’nin dünya ticaretinde önemli bir transit noktası haline gelmesini sağlayacağını vurguladı.
Uzak Doğu ile 100 milyar dolarlık ticaret
Çin’in Avrupa’ya mevcut ihracatı 400 milyar doların üzerinde olduğunu dile getiren Turhan, “Biz de Türkiye olarak 2034 yılında Uzak Doğu ile ticaretimizin 100 milyar doları aşmasını hedefliyoruz. Türkiye olarak, jeopolitik gücümüz ve konumumuzla, bölgedeki alternatif rotalara kıyasla güçlü ekonomimiz ve alt yapımızla oluşacak transit ticaret pazarının ana oyuncularından olmayı hedefliyoruz.” değerlendirmesinde bulundu.
Doğu-Batı koridorunun yanında Türkiye’nin, coğrafi konumundan dolayı kuzey-güney koridoru için de önemli bir oyuncu olduğunu vurgulayan Turhan, “Özellikle Rusya ve Ukrayna’dan Afrika yönündeki ve dönüş istikametindeki yük hareketlerinin Türkiye üzerinden geçmesini hedefliyoruz. 2034 itibarıyla Türkiye’nin Afrika ülkeleriyle ticaretinin 60 milyar dolar, Rusya ve Ukrayna ile ise 80 milyar dolar seviyelerinde olması öngörülüyor. Rusya’nın Afrika planları ise oldukça agresif. Mevcutta 20 milyar dolar olan ticaretini 5 yıl içinde 40 milyar dolara çıkarması bekleniyor.” diye konuştu.
Çin’den Avrupa’ya Rusya üzerindeki koridordan karşılıklı yıllık 7 milyon ton yük taşındığı bilgisini veren Turhan, uzun vadede doğu-batı ve kuzey güney koridorlarından Türkiye üzerinden demir yoluyla taşınan transit yükü 20 milyon tona çıkarmayı hedeflediklerini ve bu kapasiteyi karşılayacak alt yapıya sahip olacaklarını kaydetti.
Planda öngörülen yatırımlarda modlar arasında önceliğin demir yolları aldığını anlatan Turhan, 2023 sonrasındaki dönemde de demir yollarının önemini koruduğunu, yine iltisak hatları için limanlar, Organize Sanayi Bölgeleri ve kritik tesislerin önceliklendirileceğini bildirdi.
Transit yükün geçişiyle koridor üzerindeki şehirlerin ticaretinin artacağını hesapladıklarını anlatan Turhan, “Öngörülerimiz doğrultusunda, 2035 yılı itibarıyla 1 milyar dolar üzerinde ihracat yapan il sayımız 27’ye çıkacak. Daha da uzun vadede yani 2053 öngörülerine göre, ihracat rakamı 1 trilyona yaklaştıkça, ihracatçı şehirler, çoğu doğudan olmak üzere toplamda 50 kadar olacak.” dedi.
Karayolu maliyetleri arttırıyor
Turhan, Tarım ve Orman Bakanlığınca yapılan çalışmalara göre, Türkiye’de meyve ve sebzelerin tarladan sofraya ulaşması sürecinde yüzde 40 kayıplar yaşandığını belirterek, taşımacılığın genelde kara yoluyla yapılması dolayısıyla maliyetlerin fiyatlara yansıdığını söyledi.
Sera odaklı tarımın tüketim bölgelerine yakın noktalarda yapılmasının lojistik maliyetlerini azaltacağını düşündüklerini bildiren Turhan, “Taze gıda, balıkçılık veya çiçekçilik gibi sektörlerin hava kargo ile entegrasyonunun sağlanması, maliyetlere olumlu yansıyacak.” diye konuştu.
Toplama ve dağıtım merkezleri arasında demir yolu taşımacılığını artıracaklarına işaret eden Turhan, ülke içindeki kamyon trafiğini azaltarak kamyonların daha yakın mesafelerde taşıma yapmasını sağlayacaklarını, ürün kayıpları, taşıma maliyetleri ve mükerrer alım satımların azalmasıyla nihai tüketici fiyatlarının gereksizce yükselmesini engelleyeceklerini bildirdi.
Turhan, Lojistik Koordinasyon İcra Kurulu ve Alt Komiteleri için öngörülen katılımcıları arasında Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, Hazine ve Maliye Bakanlığı, Ticaret Bakanlığı, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Dışişleri Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Türkiye Varlık Fonu, TOBB, TİM’in bulunduğunu bildirdi.
Kurulun, stratejiler doğrultusunda Türkiye Lojistik Master Planı’nın hayata geçirilmesinden ve gerekli durumlarda zaman planı, aktiviteler ve roller ile sorumlukların güncellenmesinden sorumlu olacağını anlatan Turhan, programın ilgili kurumlarla plana uygun gerçekleştirilmesinin takip edileceğini kaydetti.
110 milyar dolar yatırım
Söz konusu plan kapsamında yapılacak yatırımlarla kombine taşımacılığın geliştirilmesi sağlanacak, lojistik maliyetler minimize edileceği bilgisini veren Turhan, “Türkiye Lojistik Master Planı hedeflerine ulaşılabilmesi için ulaşım altyapısına uzun vadede 110 milyar dolar yatırım yapmayı planladık.” dedi.
Türkiye Lojistik Master Planı’nı önümüzdeki dönem lojistik yatırımlarına yön vererek, Türkiye’nin dış ticaret hedeflerini destekleyecek büyük yatırım hamlesi olarak görebileceğini dile getiren Turhan, şöyle konuştu:
“Türkiye’nin 2053 yılındaki 1 trilyon dolarlık ihracat hedefine ulaşmak için lojistik altyapının güçlendirilmesine ihtiyacımız var. Türkiye’nin küresel ticarette kendi bölgesinde lojistik üs olabilmesi için bu hamleye ihtiyacımız var. Bir Kuşak Bir Yol, Trans Avrupa Ulaştırma Ağları, Avrupa-Kafkasya-Asya Ulaştırma Koridoru gibi güzergâhlarda, yeni gelişen Rusya-Afrika hattında transit ticaretin Türkiye üzerinden geçmesini sağlamak için bu hamleye ihtiyacımız var.”