Bulgaristan Türkiye’ye vermesi gereken 125 bin adetlik transit geçiş belgesini vermemekte ısrar ediyor. Bunun yerini 10 bin adet belge gönderince Türk tarafı bunu hemen geri iade ederek hepsini istediğini talep etti. Sorun devam edince Türkiye Bulgaristan’ı bypas edecek acil çözümler geliştirdi ve alternatif hatlardan geçemeye başladı. Acil olarak oluşturulan Ro-Ro hatları ile de bu ülke taca atılmış oldu. Şimdi Bulgaristan’ın vereceği cevap bekleniyor. UND Başkanı Çetin Nuhoğlu acil bir toplantı yaparak basına bilgi verdi. Bu durumdan en fazla etkilenenlerin Bulgaristan taşımacıları olduğunu söyledi. Başkan Türkiye-Bulgaristan arasındaki ikili taşımaları yüzde 80’lik oranla Bulgar taşımacıların gerçekleştirdiğini söyledi. Bu sorunun kaynağında iki firmanın olduğunu söyledi.

UND Başkanı Çetin Nuhoğlu, şu anda Kapıkule’de bekleyen araç olmadığını, UND’nin girişimleri ile Pendik-Trieste Ro-Ro hattına haftada iki gemi ilavesi ile 500 araçlık yeni bir kapasite oluşturulduğunu söyledi. Bulgaristan’ı by-pass edecek Türkiye-Romanya (Köstence) Ro-Ro hattının kurulması hazırlık çalışmalarının başladığını söyleyen Nuhoğlu, dönüş güzergahında bulunan transit geçiş yapan araçlar için sorun bulunmadığını aktardı.  

 Türkiye’nin tüm taşımalarını sen mi yapacaksın?

Bulgaristan ve Türkiye arasındaki ikili taşıma rakamlarını veren Çetin Nuhoğlu, Türk ihraç taşımalarının 48 bin adedini (yüzde 78) Bulgaristan’ın, sadece 13 bin adedini (yüzde 13) Türk tarafının yaptığını söyledi ve ekledi: “Zaten taşımalarımızın çok büyük bir kısmını sen yapıyorsun. Daha ne istiyorsun. Rusya bile en son yaptığımız taşımalarda iki ülke taşımalarının yarı yarıya olmasını gerektiğini söyledi. Sen hepsini mi istiyorsun” dedi.

Bulgaristan’ı taca atan çözüm

Türkiye’nin acil olarak oluşturduğu hatlarla Bulgaristan’ı bypas edecek çözümler geliştirdiğini kaydeden Başkan, Yunanistan’ın İpsala kapısını hemen açmasının ve gerekirse çalışma süresini uzatacağını beyan etmesinin kendilerini çok mutlu ettiğini belirtti. Nuhoğlu, yine yeni açılacak Ro-Ro hatları ile Türkiye’nin kendi güzergahını oluşturduğunu söyledi. Başkan, bu yeni hatların daha maliyetli olması nedeniyle devlet desteği olabilir mi sorusunu ise “Hazırlar” diye cevap verdi.

Bulgar araçların Türkiye'ye girmesi yasaklandı

Bulgaristan yıllık Türkiye'ye 250 bin adet transit geçiş belgesi veriyor. Bunun ilk etapta 125 bin adetlik kısımını vermesi gereken ülke bu belgeleri Türk tarafına teslim etmedi. Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı da bunun üzerine Bulgar plakalı TIR'ların Türkiye'ye girişini durdurdu.

Transit geçişi engelleyemezsin

Bulgaristan’ın tutumunu sert sözlerle eleştiren Başkan, Dünya Ticaret Örgütü GATT anlaşması ile transit serbestisini güvence altına aldığını hatırlatarak “Transit geçiş, uluslararası kuruluşlar tarafından tanımlanmış uluslararası bir haktır. İkili ülke ilişkilerinde bir pazarlık unsuru olamaz. Türk tarafı, transit konusundaki sağladığı kolaylıkları diğer ülkelerden de beklemektedir” diye konuştu. Nuhoğlu transit geçişin hakkı ile ilgili hiçbir ülke ile konuşmayacaklarını söyleyerek bunun bir hak olduğunu ve pazarlık yapılamayacağını kaydetti.

Surun nasıl başladı?

Bulgaristan, iki ülke arasında kararlaştırılmış olan geçiş belgelerini transit belgeler hariç olmak üzere Türkiye’ye teslim etti. Ancak, 2014 yılı ilk altı ayı için 125 bin adet transit belge vermesi gerekirken, sadece 5 bin adet belgeyi Türk tarafına teslim etti. Bulgar tarafı, bugün itibarıyla Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığımıza hitaben yazdığı ve sektör medyası ile ‘Türkiye’yi şikayet’ amaçlı olarak paylaştığı yazısında dahi, iki ülke Bakanlarının imzaları ile belirlenmiş Kara Ulaştırması Karma Komisyon Protokolü’nde taahhüt altına alınmış olan belge kotalarını Türk tarafına teslim etmemesini, 2014 yılı başında toplantı yapılması şartına bağlamıştır. Bu ifadeden de anlaşılacağı üzere, Bulgar tarafı Kara Ulaştırması Karma Komisyon Toplantısı yapılana kadar transit belgelerin tamamını vermeyerek bunu bir tehdit unsuru olarak kullanmayı amaçlamaktadır.

Bulgaristan'ın tutumu karşısında Türkiye hemen yeni çözümler geliştirdi. Araçlar Kapıkule'den İpsala sınır kapısına yönlendirilirken Yunanistan'ın kapılarını sonuna kadar açması Bulgaristan'ı zora soktu. Bunun yanında Yunan yetkililerin fazladan çalışarak giriş çıkışları rahatlatacaklarını söylemesi de Türkiye tarafından memnuniyetle karşılandı. Ayrıca açılacak yeni Ro-Ro hatları ile Bulgaristan taca atılmış oldu.

MEVCUT ANLAŞMA VE YÜKÜMLÜLÜKLER

Bulgaristan ile ülkemiz arasında mevcut taşıma kotalarını belirleyen Kara Ulaştırması Karma Komisyon Protokolü 5 -6 Ocak 2012 tarihinde iki ülke Bakanları Sayın Ivaylo Moskovski ve Sayın Binali Yıldırım tarafından imza altına alınmıştır.

TÜRKİYE

Türk Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Aralık ayından bu yana, daha önce imzalanan anlaşmaların gereği olarak tüm belgeleri muhatap ülkeye göndermiş ve aynı uygulamayı onlardan da beklemiştir. Ancak, karşı tarafın ısrarla belgeleri teslim etmeme yolunu seçmesi üzerine, Bulgar tarafına daha önce tamamını verdiği belgelerin kullanımını 30 Ocak 2014 tarihi itibarıyla durdurmuştur. Bulgaristan’dan beklenen tavır, “Devlet” olma sorumluluğunun bir gereği olarak anlaşmanın gereğini yerine getirmesidir. 

UND

Transit geçiş, uluslararası kuruluşlar tarafından tanımlanmış uluslararası bir haktır. İkili ülke ilişkilerinde bir pazarlık unsuru olamaz. Türk tarafı, transit konusundaki sağladığı kolaylıkları diğer ülkelerden de beklemektedir.

Kara Ulaştırması Karma Komisyon Toplantı Protokolü, Kota Miktarları (5-6 Ocak 2012)

 

 

ULUSLARARASI ANLAŞMALAR VE HUKUK TRANSİT GEÇİŞİ GÜVENCEYE ALIYOR

 GATT – DÜNYA TİCARET ÖRGÜTÜ

Tarifeler ve Ticarete İlişkin Genel Anlaşma’nın aşağıda yer alan beşinci maddesinde, transit serbestisi güvence altına alınmış ve engelleyici bir muamelede bulunulamayacağı belirtmiştir.

“5.       Transit ile bağlantılı tüm ücretler, düzenlemeler ve formaliteler bağlamında, her bir akit taraf başka herhangi bir akit tarafın topraklarına yönelik ya da topraklarından yapılan transit taşımalara herhangi bir üçüncü ülkeye ya da ülkeden yapılan transit taşımalara sağlanan muameleden daha az elverişli muamelede bulunamaz.”

DTÖ Bakanlar Konferansı 3-6 Aralık 2013 tarihlerinde Bali’de yapılmış ve 159 ülkenin katılımı ile transit serbestisini daha da kolaylaştırıcı aşağıdaki kararlar alınmıştır;

-       “GATT’ın 5. Maddesine ilaveten; Dünya Ticaret Örgütü üyeleri artık “TRANSİT  TAŞIMALARI” daha da kolaylaştırıcı bazı yeni hükümleri de kabul etmiş bulunuyor,

-          Transit formaliteleri ve düzenlemeleri gizli ayrımcılık aracı olarak kullanılamayacak,

-          Mallar transit işlemine alındıktan sonra varış noktasına kadar gümrük vergisi veya gereksiz gecikmelere tabi olmayacak”

AB – Malların Serbest Dolaşımı

Bulgaristan, 2007’de AB üyesi olması ile birlikte, AB’nin malların serbest dolaşımı ile ilgili yükümlülüklerini kabul etmesine rağmen, “Türkiye-AB Gümrük Birliği’ni kuran 1/95 sayılı Ortaklık Konseyi Kararı’nın Türkiye-AB arasında “karşılıklı miktar kısıtlamaları ve bununla eş etkili tedbirleri engelleyen” 5. ve 6. Maddelerinin” gereğini yerine getirmemiş olup transit kotaları ile ve bu belgeleri teslim etmeme konusundaki ısrarı ile, yerine getirmemeye devam etmektedir.

SON DURUM

Bulgaristan’ın bu tutumu ile iki ülke arasındaki

-          Transit

-          İkili

-          Boş Giriş

-          3. Ülke

belgeleri ile yapılan taşımalar tamamen durmuş durumdadır. Türkiye, Bulgaristan’a alternatif olarak Yunanistan güzergahını kullanmaya yönelmiş, aynı zamanda UND’nin girişimleri ile Pendik-Trieste Ro-Ro hattına haftada iki gemi ilavesi ile 500 araçlık yeni bir kapasite oluşturmuştur. Bulgaristan’ı by-pass edecek Türkiye-Romanya (Köstence) Ro-Ro hattının kurulması hazırlık çalışmalarını başlatmıştır. 31 Ocak 2014 Cuma günü saat 19.00 itibarıyla Kapıkule Sınır Kapısı’nın Türk tarafında Bulgaristan’ı transit geçmek üzere bekleyen araç yoktur. Dönüş güzergahında ise, Bulgaristan’ı transit geçecek olan araçlarla ilgili olarak Ulaştırma Bakanlıkları arasında görüş birliğine varılmıştır.